De digitalisering speelt een steeds grotere rol in het onderwijs. Waar de kinderen jaren geleden alles met de hand moesten opschrijven, wordt er nu steeds meer getypt. Maar wat blijkt? Duidelijk en leesbaar kunnen schrijven heeft een directe link met betere prestaties voor leren, lezen en rekenen. Waarom dat zo is lees je in dit blog.
Voordelen van schrijven
Tegenwoordig wordt er veel gebruikgemaakt van een toetsenbord. Dit heeft meerdere voordelen ten opzichte van geschreven tekst. Het is bijvoorbeeld makkelijker om fouten te herstellen, het is beter leesbaar en het is vaak een stuk sneller dan schrijven. Maar toch is het beter om fysiek bezig te zijn met pen en papier. Het fysiek bezig zijn met hetgeen dat je leert heeft namelijk voordelen op je leerprestaties.
- Gebruik meerdere hersengebieden: Wanneer je schrijft maak je gebruik van meerdere hersengebieden. Hierdoor onthoud je hetgeen dat je opschrijft beter.
- Actieve betrokkenheid: Wanneer je informatie verwerkt door het op te schrijven ben je actiever betrokken bij hetgeen dat je moet leren. Hierdoor kunnen de hersenen de informatie beter beoordelen en vastleggen in het geheugen.
- Opslaan van de informatie: Wanneer je schrijft geef je een signaal af aan je hersenen dat het belangrijke formatie is en dat het ook waardevolle informatie is om te onthouden.
- Verbeterd werkgeheugen: Wanneer je schrijft train je je werkgeheugen. Om informatie goed geformuleerd en netjes op te schrijven moet je het even in je werkgeheugen bewaren. Je traint je werkgeheugen om tijdelijke informatie langer vast te houden. Dit is ook handig bij het uitrekenen van sommen.
- Verbeterde concentratie: Door de informatie op te schrijven train je je concentratie. Wanneer je informatie opschrijft, train je je concentratie. Je moet langer focussen op de informatie, omdat opschrijven langer duurt in vergelijking met typen.
- Motorische vaardigheden: Leesbaar leren schrijven vraagt om een goede ontwikkeling van de fijne motoriek. Door regelmatig te oefenen met schrijven verbeter je de coördinatie van je armen, handen en vingers om de bewegingen uit te voeren.
Door te schrijven verbeter je je concentratie, korte- en langetermijngeheugen en train je jezelf om meerdere hersengebieden tegelijk te gebruiken. Doordat het brein tijdens het schrijven op meerdere manieren wordt gestimuleerd, ben je in staat om beter te leren. Een koppeling van schrijven aan activiteiten zoals lezen, spellen en rekenen is dus erg belangrijk. Want wie schrijft, die leert!
Leesbaar leren schrijven
Schrijven is een belangrijk onderdeel bij het leren van de taal, spelling en rekenen, maar het is belangrijk dat dit wel leesbaar wordt genoteerd. Schrijven is daarom ook een belangrijk onderdeel in het dagelijkse basisonderwijs.
In de kleuterklas maken de kinderen kennis met het voorbereidend schrijven. In Groep 1 leren de kinderen eenvoudige figuren natekenen zoals lijnen, vormen (cirkels en vierkanten), maar ook cijfers en letters. Daarnaast wordt de fijne motoriek getraind door ze te leren knippen, prikken, vouwen, rijgen en tekenen.
Tip! Maak gebruik van grote vellen papier om de kinderen genoeg ruimte te geven om de schrijfbeweging te laten maken. Maak daarnaast gebruik van verschillende materialen om de kinderen de schrijfbeweging op verschillende manieren te laten ervaren.
In Groep 2 gaan de kinderen aan de slag met vormen die moeilijker en uitdagender zijn, zoals krullen, bogen, golven en lussen. Ook werken ze aan de voorwaarden voor het schrijfonderwijs: het ontwikkelen van de voorkeurshand en de pengreep.
In Groep 3 wordt het schrijven als vak geïntroduceerd. Hierbij ligt de focus op het aanleren van cijfers, letters en de verbindingen voor het verbonden schrift. Naast het verbeteren van de pengreep wordt de juiste schrijf- en zithouding aangeleerd. Om duidelijk en leesbaar te leren schrijven, zijn veel schrijf kilometers nodig. Vanaf Groep 4 gaat het tempo van het schrijven verder omhoog.
In Groep 5 & 6 wordt er meer aandacht besteed aan het schrijven van teksten. De kinderen leren duidelijk en leesbaar te schrijven met gebruik van de juiste spelling. Bij de leesbaarheid van de letters wordt hierbij gekeken naar:
- De ruimte tussen de woorden. Zijn de lussen allemaal even lang
- Het even groot maken van ‘de lussen’.
- Het gebruik van de leestekens en de positie van de puntjes op de ‘i’.
In Groep 7 & 8 komt er meer ruimte voor de ontwikkeling van een vlot, leesbaar en persoonlijk eigen handschrift.
Motivatie om meer te schrijven
Goed schrijfonderwijs heeft als doel dat de kinderen duidelijk en leesbaar leren schrijven, maar het heeft dus direct effect op het leren.
Hoe krijg je kinderen meer aan het schrijven?
- Denk aan leuk en uitdagend schrijfgerei: een mooie pen, een leuke kleur of een fijn potlood zorgen ervoor dat kinderen deze eerder willen gebruiken
- Maak van het schrijven een leuke activiteit: begin met een oefening om de fijne motoriek te stimuleren door middel van een vingerversje
- Beloon netjes schrijven ook bij andere vakken
- Geef positieve feedback en benoem wat er goed gaat
- Geef specifieke feedback en benoem op letterniveau wat er beter kan.
- Besteed aandacht aan het belang van netjes schrijven, de werking van je hersenen en de link met andere vakken
- Geef vrije en creatieve schrijfopdrachten die passen bij het thema in de klas
Geef zelf het goede voorbeeld. Goed voorbeeld doet namelijk altijd volgen! Vind samen met de kinderen het plezier in schrijven (terug) in de klas en betrek het bij alle lessen die je geeft, niet alleen bij de schrijfles zelf.
Wil je hier meer over lezen? Een boekentip: Aan de slag met handschriftonderwijs, geschreven door Anneloes Overvelde en Ria Nijhuis-van der Sanden.
Over Sonja
Sonja woont met haar man, haar zoon Sven (2016) en dochter Emma (2018) in een klein dorpje in de polder, onder de rook van Rotterdam. Ze is afgestudeerd als juf en kinderpsycholoog. Ze heeft veel ervaring voor de klas en in de dyslexie- en dyscalculiezorg. In haar vrije tijd is ze graag buiten bij haar dieren, leest en schrijft ze boeken, gaat ze graag op avontuur met haar kinderen en kan ze het niet laten om al haar les ideeën als juf thuis uit te proberen. Je kan haar volgen op instagram via @mamajuffieson. In haar blogs schrijft ze over leren, de onderwijsdidactiek, het kinderbrein en geeft ze praktische tips en ideeën om daar thuis of in de klas mee aan de slag te gaan.
